Շաքարային դիաբետը կամ շաքարախտը հաճախ անվանում են ՙլռակյաց մարդասպան՚, որովհետև գործում է դանդաղ և սկըզբում, որպես կանոն, առանց ախտանիշների: Մարդիկ, որոնց մոտ առաջին անգամ հայտնաբերվում է շաքարային, դիաբետ, երբեմն նույնիսկ չեն կռահում այդ մասին, այնինչ առաջին անգամ հայտնաբերված շաքարախտն արդեն 2 տարի լուռ ու մունջ ախտահարել է օրգանիզմը: Ինչևէ, փորձենք բնութագրել և դասակարգել շաքարային դիաբետը: Սա խրոնիկ հիպերգլիկեմիայով (արյան մեջ գլյուկոզայի բարձր քանակ) և գլյուկոզուրիայով (մեզում գլյուկոզայի առկայություն) ընթացող հիվանդություն է,որի հիմքում ընկած է ինսուլինի բացարձակ կամ հարաբերական անբավարարությունը,ինչի հետևանքով առաջանում են մանր և խոշոր անոթների ախտահարումներ, այդ թվում սրտի,ստորին վերջույթների, երիկամների, ակնահատակի անոթների և նյարդերի ախտահարումներ: Տարբերում ենք շաքարային դիաբետի բազմաթիվ տեսակներ, որոնցից առավել շատ հանդիպում են հետևյալ տեսակները.
1. շաքարային դիաբետ տիպ 1,որի հիմքում ընկած է ինսուլինի բացարձակ անբավարարությունը, առաջանում է երիտասարդների մոտ (մինչև 30-35տ), ընթանում է ավելի ծանր, հաճախակի են դեկոմպենսացիաները (ընդհանուր վիճակի վատացումեր) ու կոմաները,
2. շաքարային դիաբետ տիպ 2, որի հիմքում ընկած է ինսուլինի հարաբերական անբավարարությունը, առաջ է գալիս 40 տարեկանից բարձր անձանց մոտ, ընթանում է ավելի մեղմ,
3. հղիության դիաբետ կամ գեստացիոն դիաբետ, որն ի հայտ է գալիս հղիության 28-րդ շաբաթից հետո և բնորոշվում է գլյուկոզայի մատակարարման անցողիկ խանգարմամբ:
Կլինիկա: Շաքարային դիաբետի մասին դեռևս հայտնի է եղել հույն, չինացի և հռոմեացի բժիշկներին,որոնց նկարագրմամբ մի խումբ հիվանդների մոտ մեզը եղել է քաղցր: Այստեղից էլ ծագել է շաքարախտի անվանումը`diabetus-հոսում, melitus-քաղցր, այսինքն քաղցրահոսություն: Կլինիկայում բացի մեզում և արյան մեջ գլյուկոզայի բարձր քանակից առկա են նաև բերանի չորություն, անհագ ծարավի զգացում, շատախմություն, շատամիզություն, մաշկի և տեսանելի լորձաթաղանթների չորություն, ճաքճքվածություն, գիշերամիզություն, շատակերություն, քաշի անկում, ճնշման բարձրացում, մաշկային քոր (հատկապես գենիտալիայում),ստորին վերջույթների ցավ, թմրածություն,սառչելը, փորկապություն, որին հաջորդում է փորլուծություն, ընդհանուր թուլություն, տեսողության վատացում: Ըստ ծանրության տարբերում ենք շաքարախտի երեք աստիճան. 1.թեթև աստիճան 2.միջին ծանրության 3.ծանր աստիճանի Շաքարային դիաբետն անվանում են ՙխարդախ՚ հիվանդութ- յուն: Այս բնորոշման մեջ կա իմաստություն,որովհետև ՙիր սև գործը՚ տեսնելով,այն կարող է հանգեցնել այնպիսի բարդությունների, որոնք կրում են կայուն անդարձելի բնույթ և վերջիվերջո հան- գեցնում են օրգան-համակարգերի ֆունկցիաների անդառնալի կորստի:Օրինակ` անգիոռետինոպաթիան հանգեցնում է կուրու- թյան,նեֆրոպաթիան`խրոնիկ երիկամային անբավարարության, կարդիոպաթիան` սրտի իշեմիկ հիվանդության,ՙհամր ինֆարկ- տի՚,որի ժամանակ ցավ չի լինում,և ինֆարկտ դիագնոզը դրվում է պատահական ԷՍԳ անելիս,կամ,ցավոք սրտի, հետմահու: Ախտորոշումը: Ախտորոշումը հիմնված է կլինիկական ախտանիշների և լաբորատոր հետազոտությունների վրա: Նորմայում գլուկոզայի քանակն արյան մեջ 3.3-5.8մմոլ/լ է: Որպեսզի դրվի շաքարային դիաբետ դիագնոզը,անհրաժեշտ է հայտնաբերել օրվա ցանկացած պահին 10մմոլ/լ և ավելի: Կողմնակի հետազոտություններ անհրաժեշտ չեն:Նույն ձևով դիագնոզը դրվում է այն դեպքում,երբ կրկնակի անգամ արված փորձում գլյուկոզայի քանակն արյան մեջ մեծ է 6.7մմոլ/լ-ից: 5.6մմոլ/լ-6.7մմոլ/լ հայտնաբերելու դեպքում դրվում է դիագնոզ` գլյուկոզոտոլերանտականության խանգարում(ԳՏԽ): Գլյուկոզուրիան(գլյուկոզայի առկայություն մեզում) որպես առանձին դիագնոստիկ չափանիշ չի օգտագործվում,քանի որ կան պաթոլոգիաներ,որոնց ժամանակ առկա է գլյուկոզուրիա ` առանց շաքարախտի,օրինակ`երիկամային որոշ պաթոլոգիա- ներ,հղիություն և այլն(իջնում է շեմը գլյուկոզայի անցման համար): Որպես դիագնոստիկ մեկ այլ մեթոդ կիրառվում է C-պեպտիդի և ինսուլինի քանակական որոշումն արյան մեջ,ինչը հնարավո- րություն է տալիս պատկերացում կազմել ինսուլյար ապարատի մասին: Մեկ այլ մեթոդ է հանդիսանում գլիկոլիզացված հեմոգլոբինի որոշումը` HBA1c,ինչը պատկերացում է տալիս նախորդ 2-3 ամիսների ընթացքում հիվանդության կոմպնսացիայի մասին: Բուժումը:Շաքարային դիաբետի բուժումն ուղղված է արյան մեջ գլյուկոզայի քանակի նորմալացմանը:Կան բազմաթիվ հաբեր և ինսուլինային պրեպարատներ,որոնք օգնում են կոմպենսացնել դիաբետի ընթացքը: Բուժման մեջ մեծ և կարևոր դեր է խաղում դիետան,որի հաճախակի խախտումները վատացնում են հիվանդության ընթացքը:Կան խոտաբույսեր,որոնց ճիշտ օգտագործումը նույնպես իջեցնում է գլյուկոզայի քանակն արյան մեջ:Օգտա-կար է նաև չափավոր ֆիզիկական ակտիվությունը: Ցանկացած ինքնաբուժում ձեռնարկելուց առաջ խորհուրդ է տրվում խորհրդակցել բժշկի հետ:
barev dzez, es mi harc unem, tunavorumic arajacac shaqarayin diabet@ or@ organizmum ka mot 9 tari bujman entaka e? ev ardyoq ayn gnalov karoxe xoranal?
Շաքարային դիաբետը կամ շաքարախտը հաճախ անվանում են ՙլռակյաց մարդասպան՚, որովհետև գործում է դանդաղ և սկըզբում, որպես կանոն, առանց ախտանիշների: Մարդիկ, որոնց մոտ առաջին անգամ հայտնաբերվում է շաքարային, դիաբետ, երբեմն նույնիսկ չեն կռահում այդ մասին, այնինչ առաջին անգամ հայտնաբերված շաքարախտն արդեն 2 տարի լուռ ու մունջ ախտահարել է օրգանիզմը: Ինչևէ, փորձենք բնութագրել և դասակարգել շաքարային դիաբետը: Սա խրոնիկ հիպերգլիկեմիայով (արյան մեջ գլյուկոզայի բարձր քանակ) և գլյուկոզուրիայով (մեզում գլյուկոզայի առկայություն) ընթացող հիվանդություն է,որի հիմքում ընկած է ինսուլինի բացարձակ կամ հարաբերական անբավարարությունը,ինչի հետևանքով առաջանում են մանր և խոշոր անոթների ախտահարումներ, այդ թվում սրտի,ստորին վերջույթների, երիկամների, ակնահատակի անոթների և նյարդերի ախտահարումներ:
