Հիպոթիրեոզը վահանագեղձի հիվանդություններից է, որն առաջանւմ է գեղձի թերֆունկցիայի հետևանքով:
Սա կլինիկական սինդրոմ է,որը պայմանավորված է օրգանիզմում վահանագեղձի հորմոնների կայուն դեֆիցիտով,կամ հյուսվածքային մակարդակով նրանց կենսաբանական էֆեկտների իջեցմամբ:
Ընդհանրապես այս հիվանդությունը մնում է բժիշկների,այդ թվում թերապևտների,գինեկոլոգների,մաշկաբանների,նյարդաբանների, վիրաբույժների հսկողության տակ, քանի որ հիվանդությունն ունի առանձնահատուկ շնորք թաքնվելու այլ հիվանդությունների կլինիկական պատկերի տակ:
Ըստ դասակարգման տարբերում ենք.
1.առաջնային հիպոթիրեոզ.այս դեպքում պրոբլեմը վահանագեղձում է և հանդես է գալիս գեղձի զարգացման արատների հետ(ագենեզիա, դիսգենեզիա,գեղձի ռեզեկցիա),
2.երկրորդային հիպոթիրեոզ.այս դեպքում պրոբլեմը հիպոֆիզում է,և այն կապված է վահանագեղձի ֆունկցիան կարգավորող թիրեոտրոպ(TTG) հորմոնի հետ:Օրինակ`խոշոր ուռուցքներ,գեղձային ճառագայթում և այլն,
3.երրորդային հիպոթիրեոզ.այս դեպքում պրոբլեմը լոկալիզացված է հիպոթալամուսում,իջած է թիրեոտրոպ հորմոնի ֆունկցիան կարգավորող թիրեոլիբերինի սինթեզը,
4.հյուսվածքային հիպոթիրեոզ.այս դեպքում իջած է վահանագեղձի հորմոնների հանդեպ ծայրամասային հյուսվածքների զգայնությունը:
Կախված կլինիկական արտահայտման աստիճանից և հիվանդության ծանրությունից` տարբերում ենք.
1.ենթակլինիկական կամ սուբկլինիկական հիպոթիրեոզ,երբ ոչ մի կլինիկական սիմպտոմ առկա չէ կամ դրանք սպեցիֆիկ չեն,
2.մանիֆեստային կամ արտահայտված հիպոթիրեոզ,երբ կլինիկան վառ արտահայտված է,լինում է կոմպենսացված և ոչ կոմպենսացված,
3.բարդացած հիպոթիրեոզ,երբ առաջանում են այնպիսի բարդություններ,
ինչպիսիք են սրտային անբավարարություն,կրետինիզմ:
Այժմ խոսենք հիպոթիրեոզի կլինիկական ախտանիշների մասին:
Հարկ է նշել,որ երբեմն էնդոկրինոլոգից բավականին ջանք ու եռանդ է պահանջվում,որպեսզի դրվի ,<<հիպոթիրեոզ>> դիագնոզը,որովհետև հիվանդների գանգատները շատ քիչ են և ոչ յուրահատուկ:
Այնուամենայնիվ, կլինիկան կարելի է նկարագրել հետևյալ սինդրոմների միջոցով.
Ա.նյութափոխանակային-հիպոթերմիկ սինդրոմ.
քաշի ավելացում,մարմնի ջերմաստիճանի իջեցում
Բ.հիպոթիրեոիդ դերմատոպաթիա.
պաստոզ դեմք(այտուցված),հատկապես ակնակապիճների շրջանում,մեծ շրթունքներ ու լեզու,որի վրա առկա են ատամների հետքեր,մաշկի դեղնություն,քթով դժվարաշնչություն,որը պայմանավորված է քթի լորձաթաղանթի այտուցով,դժվարալսություն,ձայնի խռպոտում,որը պայմանավորված է ձայնալարերի հաստացումով,պոլիսերոզիտ,
Գ.կենտրոնական և ծայրամասային նյարդային համակարգեռի ախտահարում.
քնկոտություն,դանդաղկոտություն,հիշողության վատացում,բրադիկարդիա(պուլսի դանդաղում),ցավ մկաններում,մարմնի թմրածություն,
Դ.սիրտ-անոթային համակարգի ախտահարում.
ճնշման իջեցում,ԷՍԳ-ի վրա T ատամիկի իջեցում,արյան շրջանառության խանգարում,
Ե.ստամոքս-աղիքային համակարգի կողմից շեղումներ.
լյարդի մեծացում,լեղուղիների դիսկինեզիա,փորկապուտյուն,ախորժակի անկում,
Զ.անիմիկ(սակվարյունություն) սինդրոմ`նորմոխրոմ,հիպոխրոմ,երկաթ
դեֆիցիտային,միկրոցիտար և B 12 դեֆիցիտային անեմիաներ,
Է.էկտոդերմալ խանգարումներ.
մազաթափություն,եղունգների կոտրում,մազերը թափվում են ունքային հատվածում(թագուհի Աննայի սիմպտոմ),մաշկի թեփոտում,չորություն`հատկապես արմնկային շրջանում,
Ը.հիպերպրոլակտինոմիկ-հիպոգոնադիզմի սինդրոմ:
Չնայած կլինիկայի վառ արտահայտվածությանը`<<հիպոթիրեոզ>> դիագնոզը դժվար է դնել քանի որ,ինչպես արդեն նշվեց,այն ունի բազմաթիվ <<դիմակներ>> հիվանդություններ,որոնց տակ հմտորեն թաքնվում է:
ԱԽՏՈՐՈՇՈՒՄ:Այն հիմնված է կլինիկայի և լաբորատոր-ինստրումենտալ հետազոտությունների վրա:Եթե TTG-ն նորմայի սահմաններում է,ապա հիպոթիրեոզ չկա:Եթե այն 4-10mM F/L է,ապա արյան մեջ որոշվում է նաև T4 ազատը,եթե այն նորմայի սահմաններում է,ապա դրվում է <<ենթակլնիկական հիպոթիրեոզ>> դիագնոզը:Եթե T4 ազատը իջած է,ապա առկա է մանիֆիստային հիպոթիրեոզ:Այն դեպքում,երբ TTG-ն 10mM F/L-ից բարձր է,ապա միանգամից դրվում է <<հիպոթիրեոզ>> դիագնոզը,և այլ հետազոտությունների կարիք չկա:
Հարկ է նշել,որ այս ցւցանիշները տարբեր են նորածինների և հղի կանանց համար:
Ինստրումենտալ մեթոդներից է վահանագեզձի ուլտրաձայնային հետազոտությունը(սոնոգրաֆիա),որը հնարավորություն է տալիս գնահատել գեղձի եռաչափ ստրուկտուրան,որոշել նրա չափսերը,ծավալը,հայտնաբերել օջախային փոփոխություններ և պայմաններ ստեղծել նպատակային պունկցիայի համար:Այս մեթոդը համարվում է ամենամատչելին և անվտանգը:
Դիագնոստիկ նպատակով կատարվում է նաև սցինտիգրաֆիա,կոմպյուտերային տոմոգրաֆիա,MRT և այլն:
ԲՈՒԺՈՒՄ:Դիագնոզը դնելուց հետո նշանակվում են վահանագեղձի հորմոնալ պրեպարատներ:Կորեկցիա է մտցվում նաև դիետայի մեջ,սահմանափակվում են ճարպերը,ավելացվում է յոդով հարուստ սնունդ`ծովամթերքներ,ծովակաղամբ,սովորական կաղամբ,բադրիջան,ընկույզ,դեղձ և այլն:Կիրառվում է նաև ֆիտոթերապիա:
|
